Op weg naar eenheid zonder Jezus

Eenheid klinkt prachtig, maar wat zie je als je het van dichtbij bekijkt? De Bijbel waarschuwt voor nepprofeten die steeds maar vrede vrede roepen.

1. De aantrekkingskracht van het idee

De term oecumene komt van het Griekse oikoumenè. Daarmee werd aanvankelijk de bewoonde wereld bedoeld. Later heeft het de betekenis gekregen van een streven naar (religieuze) eenheid, aangestuurd vanuit Rome.

Who's ? Right: Aspects of the One World Religion

Het idee van eenheid heeft een enorme aantrekkingskracht. Op het kerkelijk erf zijn in de loop der eeuwen tal van denominaties ontstaan, ieder met zijn eigen accenten, eigenaardigheden en karaktertrekken. De onderlinge relaties zijn niet altijd even soepel verlopen. Regelmatig ontstonden er afsplitsingen en scheuringen, niet alleen vanwege persoonlijke kwesties, maar ook op inhoudelijke gronden. Dat siert de kerk niet. Zou het dus niet veel beter zijn als we alle verschillen en onenigheden een keer achter ons zouden laten, om samen op te trekken richting de toekomst? Laten we elkaar liefhebben, ons houden aan ‘de kern’ van het geloof, en alle verschillen respecteren. Dat zou een krachtig getuigenis zijn richting de wereldgemeenschap, en een antwoord op Jezus’ gebed voor zichtbare eenheid (Johannes 17).

Voor velen gaat dit nog niet ver genoeg. Kunnen wij niet alleen bruggen slaan over kerkmuren heen, maar ook naar alle andere religies? Wij wonen met een enorme hoeveelheid uiteenlopende tradities en gebruiken op dezelfde aarde, ‘our common home’. Zou het niet fantastisch zijn als we stoppen met het wijzen naar verschillen, en die juist volledig omarmen en respecteren? Is dat niet wat Christus van ons vraagt, om lief te hebben en respect te hebben voor iedereen, juist ook voor degene die ‘anders’ is? Dan zou religie geen bron van conflict meer zijn, maar juist een middel voor onderlinge verbondenheid. Imagine.

De sterke aantrekkingskracht rond het idee van wereldwijde eenheid is begrijpelijk. De mensheid heeft geen goede track record op het gebied van omgaan met verschillen. Ergens raakt het ook de essentie van wat God aan het doen is. Hij verzamelt een wereldwijde gemeenschap van mensen die volgens het grote gebod van de liefde leven. Het is uiteindelijk ook de bedoeling dat wij in vrede met elkaar samenleven. Maar juist als er zoveel op het spel staat is het belangrijk om scherp te blijven. Eenheid is namelijk niet per definitie goed. Dat zagen we al in de geschiedenis van Babel. Misschien lijkt iets heel mooi, maar is het dat niet.

De vraag moet daarom gesteld worden: wat is het echte karakter van de oecumenische beweging? Voor deze beoordeling nemen we een advies van Jezus ter harte: “Maar wees op uw hoede voor de valse profeten, die in schapenvacht naar u toe komen maar vanbinnen roofzuchtige wolven zijn. Aan hun vruchten zult u hen herkennen (…) Niet iedereen die tegen Mij zegt: Heere, Heere, zal binnengaan in het Koninkrijk der hemelen, maar wie de wil doet van Mijn Vader, Die in de hemelen is” (Mattheüs 7 : 15-21). Hij plaatst woorden tegenover daden. Niet aan wat iemand zegt, maar aan wat iemand daadwerkelijk doet herken je wat voor vlees je in de kuip hebt. Jezus’ advies is hier van levensbelang. De oecumenische beweging loopt over van prachtige woorden, Bijbelse begrippen, visiedocumenten en stichtelijke teksten. Maar wat pas echt interessant is, dat zijn de feitelijke resultaten, de daden en de consequenties die eraan verbonden zijn.

2. Gedeelde oorsprong, gedeelde toekomst

Het lijkt een monsterklus om alle religies van de wereld, zowel binnen de kerk als buiten de kerk, te verenigen. Tot op zekere hoogte is dat ook zo. Wat hebben Islam, Jodendom, Bahai, Boeddhisme en inheemse religie met elkaar te maken? Gaat zoiets ooit lukken? Toch zal het uiteindelijk minder complex blijken te zijn dan je op het eerste gezicht zou denken. Waarom? Omdat alle wereldreligies een gezamenlijke oorsprong hebben.

Sinds de start in het oude Babylon (4200 jaar geleden) hebben onze voorouders zich, inclusief hun religieuze ideeën en praktijken, verspreid over de aarde. Kijk onder [het Oude Babel vermengt zich onder de volken] voor meer informatie. De geestelijke erfenis van die oude koninkrijken is door alle generaties heen opgebouwd en doorgegeven. Het is dan ook in allerlei vormen over de hele wereld terug te vinden. Onder de tegels [Babylon], [Medo-Perzië], [Grieken] en [Rome] zie je een uitgebreidere onderbouwing per onderdeel. Hier vind je de executive summary, samengevat per koninkrijk. Dit zijn de belangrijkste religieuze basisideeën die in de wereldgeschiedenis te vinden zijn. In de religieuze praktijk zijn de ingrediënten vaak door elkaar gemixt, maar ze blijven herkenbaar. Het zijn allemaal vruchten van die ene oer-leugen, dat wij diep vanbinnen eigenlijk zelf als god zijn [een geestelijke strijd achter de schermen].

Babylon

  • Het idee dat we zelf goddelijk zijn en ons leven dus kunnen definiëren en inrichten naar eigen wens en inzicht.
  • Het idee van de onsterfelijkheid van de menselijke ziel.
  • De eigenhandige vereniging van de wereldgemeenschap.
  • Pantheïsme: God is in alles en iedereen. Wij zijn onlosmakelijk verbonden met ‘het leven’ in al zijn kanten.
  • Focus op de mysterieuze natuur, in het bijzonder de invloed van de zon.

Medo-Perzië

  • De instelling van menselijke bepalingen (decreten) die nooit gewijzigd mogen worden.
  • Voortzetting van de oude mysteriereligie (via Mithras), waarin de zon en de natuur als bron van het leven vereerd worden.

Griekenland

  • Menselijke filosofie als maat van alle dingen.
  • De eeuwige ziel in een tijdelijk lichaam.
  • Dualisme van onze geest en het feitelijke leven.

Rome

  • De Pontifex Maximus als het hoogste politiek-religieus gezag op aarde. Door goddelijk gezag te reserveren voor een selecte groep mensen
  1. maak je mensen afhankelijk
  2. ontzeg je mensen eigen toegang tot Gods openbaring
  3. vervang je het werk van de Heilige Geest in de veelkleurige gemeenschap door georganiseerde religie.
  • De Pax Romana staat voor een gereguleerde en gecontroleerde samenleving, waarin uiterlijke vrede en veiligheid centraal staat, maar waarin mensen niet echt van binnenuit vernieuwd worden.

De seculiere westerse wereld lijkt misschien ver van deze erfenis af te staan. Maar schijn bedriegt. De (post)moderne leefwijze zit bomvol religieuze ideeën. Eind jaren dertig (vorige eeuw) schreef dr. K.H. Miskotte een boek over de religieuze achtergrond van het opkomende nationaalsocialisme (Edda en Tora). Maar ook de hedendaagse ideeën en plannen om een mensheid 2.0 te scheppen en een nieuwe wereldorde te maken hebben diepe religieuze wortels. De brug tussen de religieuze en seculiere wereld wordt vooral gemaakt door de vergoddelijking van de mens, een evolutionaire levensbeschouwing en de zonnecultus.

Vergoddelijking & evolutie

World Goodwill, adviesorgaan van de VN, somt de twee kernwaarden op die nodig zijn voor de beoogde nieuwe wereldorde:

“The churches and the world religions should indicate the unity within all facets of truth which will provide a universal platform, one to which all men everywhere could give allegiance. Such a platform should include:
The truth that all men are divine
The truth that evolution governs the growth of the human being.”  

(The Problems of Humanity: The Building of Right Human Relations, Study six – The Problems of the Churches, issued by World Goodwill, pp 10-11)

Hierin zijn twee kernelementen uit de geestelijke erfenis van de oude rijken samengevat. Het idee dat mensen in zichzelf goddelijke inzichten en krachten hebben, gaat samen met het idee dat wij onlosmakelijk met ‘het leven’ verbonden zijn via evolutionaire ontwikkeling. Het kernpunt is dat er hier geen aparte God meer bestaat aan wie wij rekenschap hebben af te leggen. In de oude wereld kwamen dit soort pantheïstische ideeën naar voren in natuurverering. De moderne versie van de evolutieleer stelt ook dat er geen God nodig is voor de ontwikkeling van het leven. Wij zijn zelf het hoogste middelpunt van de ontwikkeling en kunnen zelf ons eigen lot in handen nemen. Eigenlijk zijn we dus zelf gewoon god.

De terugkeer naar vormen van pantheïsme krijgt in technische zin vorm (wij herdefiniëren zelf wat ons leven is en waar het naartoe gaat). Maar ook de religieuze dimensie is onder de oppervlakte aanwezig. Een mooi voorbeeld hiervan vinden we tijdens de Rio Earth summit (1992). UN secretaris generaal Boutros Boutros-Ghali sloot deze internationale bijeenkomst af. Hij wees daarbij op de diepere religieuze betekenis van wat er gedaan werd: “To the ancients, the Nile was a god to be venerated, as was the Rhine, an infinite source of European myths, or the Amazonian forest, the mother of forests. Throughout the world, nature was the abode of the divinities that gave the forest, the desert or the mountains a personality which commanded worship and respect. The Earth had a soul. To find that soul again, to give it new life, that is the essence of Rio” (pg. 147 World religion, Kah). Dezelfde pantheïstische sfeer wordt uitgedragen door de World Council of Churches, zoals we straks zullen zien.

Zelfvergoddelijking en evolutionaire ontwikkeling vermengen zich in het newagegedachtegoed. De invloedrijke denker Teilhard de Chardin refereert hiernaar: “…when we have reached a higher level of spiritual evolution” (Gary Kah, The New World religion, Hope International Publishing, 5th edition, 2003, pg 69). Hij heeft het over een geestelijke evolutionaire ontwikkeling. Het idee is dat er een soort wereldwijd ontwaken komt, een bewustwording dat wij allemaal delen in hetzelfde lot. Alleen in die totaliteit zijn wij wat we zijn. Eigenlijk zit God in alles en door alles en zijn wij het zelf. Dat besef moet boven elke inhoudelijke leer van de ene of andere godsdienst komen. Als dat lukt, is vereniging mogelijk.

Zonnecultus & natuurfocus

Naast zelfvergoddelijking en evolutiedenken vormt de oude zonnecultus in onze dagen een brug tussen de religieuze en seculiere wereld. Onder [het oude Babel vermengt zich onder de volken] kun je zien dat met de migratie vanuit Babel vergelijkbare architectuur, symboliek en religie is meegenomen en verspreid over de hele wereld. De symboliek van het zonnewiel is daar een mooi voorbeeld van. Over de hele wereld speelt de zon een centrale rol in religieuze ideeën en praktijken. Hedendaagse zorgen rond het klimaat sluiten hierop aan. De zon is immers de bron van ‘het leven’ en als de natuur wankelt dan verdwijnt de basis onder ons bestaan. Wij moeten de klimaatontwikkelingen daarom ten koste van alles onder controle krijgen, vanuit een besef dat alles met alles verbonden is en wij de enigen zijn die er wat aan kunnen doen. Het klimaat vormt zo een perfect aanknopingspunt voor de vereniging van alle mensen.

Het is opmerkelijk dat zonnesymboliek een centrale rol speelt in de religie van het Vaticaan. Wist je dat deze invloedrijke organisatie het grootste zonnewiel ter wereld in bezit heeft, op het plein van het hoofdkwartier?

Luchtfoto Van St Peters Plein In Het Vaticaan Stockfoto en meer beelden van  Architectuur - iStock

Let ook op de obelisk die precies in het midden van het wiel staat. De obelisk stond in het oude Egypte symbool voor de zonnegod Ra. De top ervan was verguld, om de zonnestralen te weerspiegelen.

Zonnesymboliek wordt ook op grote schaal gebruikt in religieuze kunst. De bekende nimbus, de kring om het hoofd van heiligen, komt van de zon. Het werd voorheen al gebruikt voor de zonnegoden Mithras, Apollo en Helios.

Wat die lichtgevende hoepeltjes betekenen - EO Lazarus
  • Het hart van katholiek denken komt tot uiting in de eucharistie. De monstrans, het object waar de hostie in wordt bewaard (het brood van de eucharistie), is aan afbeelding van de zon.
Our Lady of the Wayside Catholic Church | Perpetual Adoration is Starting  at St James! Adoration Spots are Available!
  • De echo van de zonnecultus hoor je terug in de introductie van de zondag. In het jaar 321 riep de Romeinse keizer Constantijn de Grote via een decreet de Dies Solis (dag van de zon) uit tot officiële rustdag. Die dag was beter te verteren voor de heidense volken dan de Bijbelse Sabbat en dus politiek voordelig. In [het laatste conflict] zal deze zondag, als symbolische dag van wereldwijde eenheid, een zeer prominente rol gaan spelen. Deze weergave van de zonnegod Sol Invictus (de onoverwinnelijke zon) doet denken aan een bekend standbeeld dat Frankrijk in de 19e eeuw aan de Verenigde Staten schonk.
Sol Invictus - Wikipedia

https://imperiumromanum.pl/en/roman-religion/gods-of-ancient-rome/list-of-roman-gods/sol-invictus/

De religies die zijn ontstaan vanuit de bakermat van Babel zullen aan het aan het eind van de tijd nog eenmaal bij elkaar komen. Nog voor een laatste keer zal de slang proberen de mensheid te verzamelen rondom de oudste leugen van de geschiedenis: dat de mens zelf een god is, zijn eigen toekomst kan bepalen en macht heeft over leven en dood.

3. Het eerste dat je moet opgeven is waarheid

Het eerste wat je moet opgeven om een wereldwijde oecumene tot stand te brengen is waarheid. Wie de wereld wil verenigen is de waarheid liever kwijt dan rijk. De paus, als belangrijkste spreekbuis voor wereldwijde verbroedering, neemt deze positie in. Hij stelt dat mensen die waarheid belangrijker vinden dan het evangelie een bedreiging vormen voor de mensheid. Vreemd. Sinds wanneer staan waarheid en evangelie op gespannen voet? Is het niet juist de leugen die ons vast laat lopen, bij God vandaan trekt en onmensen van ons maakt? Jezus zei dat de waarheid mensen vrijmaakt (Johannes 8 : 32).

Het nieuwe idee van broederschap over alle religies heen wordt geholpen door de tijdsgeest. De postmoderne cultuur predikt dat waarheid niet bestaat. Niemand kan er dan ook aanspraak op maken de waarheid te spreken. Wanneer je dat wel doet ben je verdacht. Volgens de postmoderne filosoof Michel Foucault is communicatie een sociale machtsstrijd. Want als je van geen enkel idee kunt zeggen dat het betrouwbaarder is dan de ander, dan is communiceren van ideeën een kwestie van beïnvloeding, en dus van eigen belang en macht. Liefhebben is in dit scenario daarom hetzelfde als afzien van beïnvloeding van andere mensen. Liefde is respecteren van alle meningen en levensstijlen. Dat er in deze cultuur helemaal geen ruimte meer is voor mensen die nog wel ergens voor staan en vasthouden aan hun overtuiging, dat neemt men voor lief. In het boek Dat had je niet gedacht (deel III § 5.2) vind je een evaluatie van dit postmoderne relativisme. Maar uiteindelijk zal er toch iemand moeten zijn die de toon zet en bepaalt wat waar en goed is. In [een wereldwijd pact] lees je over de vermenging van moraal, politiek en religie in de eindstrijd.

De waarde van waarheid

In de Bijbel is waarheid inherent aan ons bestaan. Waarheid is datgene of diegene waar je op kunt bouwen, waar je van mag uitgaan, wat stevige grond onder de voeten geeft. Waarheid staat daarom niet tegenover liefde, maar is er onlosmakelijk mee verbonden. Het helpt om te behouden wat er echt toedoet en om gezonde richting in je leven te vinden. De kerk bouwt zichzelf daarom niet op door waarheid naar de zijlijn te schuiven, maar juist door zich“(…) in liefde aan de waarheid te houden” (Efeze 4 : 15).

Wij kunnen niet zonder waarheid. Wie zegt ‘waarheid bestaat niet’, ‘je kunt de waarheid niet kennen’ of ‘de waarheid doet er niet toe’, doet zelf een waarheidsclaim. Iedereen die het belang van waarheid ontkent ondermijnt direct zijn eigen uitgangspositie. Die inconsistentie laat zien dat niemand zonder waarheid kan leven. Postmodernisme onderkent dat tot op zekere hoogte, maar omzeilt het dilemma door de waarheid ‘persoonlijk’ te maken. ‘Dat is jouw waarheid’ en ‘ik heb mijn eigen waarheid’. Maar ook wie dat zegt draagt in feite zijn eigen versie van waarheid over op de ander. Je bepaalt namelijk dat de waarheid van de ander niet voor jou geldt en dringt zo jouw postmoderne filosofie van ‘eigen waarheden’ op aan de ander. De vraag is dus niet of er waarheid is, maar hoe je daarmee omgaat. Het is altijd goed om over waarheid te praten, als je dat doet vanuit de liefde. Concreet betekent dit interactie opzoeken, zonder iets te forceren. De liefde geeft de ander ruimte om op een eigen manier te reageren. Een stevig gesprek is goed mogelijk en juist waardevol, maar het afdwingen en forceren van ideeën en moraliteit past niet bij Gods omgang met mensen.

Alles wat afleidt van de inhoud helpt de oecumene

As je een oecumene wilt waarin alles met elkaar vermengd wordt, dan staan inhoudelijke verschillen in de weg. Alles wat de aandacht hiervan afleidt, alles wat mensen ontmoedigt om dieper na te denken, dat helpt. Om die reden krijgt ook de charismatische beweging volop steun vanuit Rome. De charismatische beweging staat voor de beleving van het werk van de Heilige Geest in het hier en nu. Er zitten waardevolle elementen in waar de wereldwijde kerk van kan leren. Dat is echter niet de reden achter het roomse enthousiasme. Als we elkaar vinden in gezamenlijke belevingsmomenten, denk bijvoorbeeld aan het meditatieve Franse Taizé, dan vallen de levensgrote verschillen niet meer zo op. Als je naar een betoverende worship-band luistert schakelt onbewust je kritisch denkvermogen uit. Als er bijzondere genezingen plaatsvinden, dan hebben twijfels geen plaats meer. Wie in zo’n fijne onderlinge sfeer durft te beginnen over inhoudelijke verschillen, zelfs al is het met goede intenties en redenen, wordt al snel bekeken als een inflexibele fundamentalist die voor verdeeldheid zorgt. Meer gevoel en beleving helpt de oecumene een stap vooruit.

In de wereld van de oecumene is het hebben van een duidelijke overtuiging  een doodszonde. Daar kan alleen maar negatief over gesproken worden. In een beleidsstuk van de World Council of Churches uit 1998 wordt de christelijke gemeenschap daarom aangespoord om ‘nee’ te zeggen tegen alles wat potentieel voor verschil zou kunnen zorgen en ‘ja’ tegen alles wat voor een gevoel van eenheid zorgt:

Report of the General Secretary to the WCC’s eighth assembly, Harare, 3-14 December 1998, Konrad Raiser (pg. 94).  

https://www.academia.edu/47477848/Report_of_the_General_Secretary_to_the_WCCs_eighth_assembly_Harare_3_14_December_1998

Eenheid is het hoogste goed, wat de inhoudelijke consequentie ook mag zijn. Zo’n eenwording van de kerk klinkt aan de oppervlakte mooi, maar is het dat ook echt? Met zijn ferme klacht over mensen die aan de waarheid proberen vast te houden, refereert Franciscus naar een historische ontwikkeling: “(…) they strongly affirm that the true Christianity is the one they adhere to, often identified with certain forms of the past…Today too, as then, there is temptation to close oneself up in some of the certainties acquired in past traditions.” Waar doelt hij op? Met deze ‘oude vormen uit het verleden’ verwijst hij naar de reformatie en de denominaties die hieruit ontstaan zijn. Die hebben voor verdeeldheid gezorgd omdat ze koppig vasthielden aan hun overtuigingen (die niet in lijn lagen met de leer van Rome). Het gaat over de tijd dat miljoenen christenen nee zeiden tegen zijn instituut. Dat was niet prettig. In de wereldwijde oecumene moet dat oude conflict opgelost worden. Alle christenen moeten die ‘oude vormen’ opgeven en open gaan staan voor het nieuwe tijdperk van licht en vrede, natuurlijk onder de bezielende leiding van Rome. Aan dit scenario wordt al eeuwenlang gewerkt. Aanvankelijk werd de tegenaanval op de reformatie ingezet met harde hand.  

4. De reformatie onschadelijk maken (harde lijn)

De protestantse beweging voelde zich in de 16e eeuw genoodzaakt om uit de roomse traditie te stappen (zie [een grote reformatie] voor de redenen). Er waren altijd al wel individuen en groepen geweest (zoals de bekende Waldenzen) die afstand hielden van Rome, maar deze tijd was van een andere orde. De reformatie heeft wereldwijd voor een enorme koerswijziging van de christelijke gemeenschap gezorgd. Tal van denominaties zijn vanuit deze beweging ontstaan (zoals de hervormden, gereformeerden, methodisten, baptisten, evangelische kerken en de adventisten). Tientallen en zelfs honderden miljoenen mensen gingen erin mee. Dat was een probleem voor het Vaticaan dat zijn greep op de mensheid zag verslappen.

Er volgde een grote vergadering (het concilie van Trente, 1545-1563) en een harde lijn van verzet. Keihard. Onmenselijk hard. De inquisitie werd tijdens de contrareformatie volop ingezet om de ‘ketters’ van de aardbodem te verdelgen. De nieuw opgerichte orde van de Jezuïeten, onder aanvoering van Ignatius van Loyola, had een duidelijk doel: het onschadelijk maken van de reformatie en het centrale gezag van Rome herstellen. Van de eed die deze orde gebruikte krijg je de koude rillingen. Gary Kah heeft voor zijn onderzoek inzage gevraagd in een origineel kopie van de eed, in de bibliotheek van het USA Congress. Dat was wel nodig, want het is anders nauwelijks te geloven wat je leest. De jezuïetenpraktijk stemde overeen met de eed en bevestigt de intense, felle en duistere geestelijke strijd die erachter verborgen zat. Hier zie je een standbeeld van Ignatius met zijn voet bovenop Luthers nek (er zijn meer van dit soort beelden):

https://catholicconvert.com/st-ignatius-steps-on-luther/

Hierbij een extract uit die jezuïeten-eed:

“I do further declare, that I will help, assist and advise all or any of his Holiness’s agents in any place wherever I shall be, in Switzerland, Germany, Holland, Denmark, Sweden, Norway, England, Ireland, or America, or in any other kingdom or territory I shall come to, and do my uttermost to extirpate the heretical Protestants or Liberal’s doctrines and to destroy all their pretended powers, regal or otherwise” (Kah, pg. 318).
“I furthermore promise and declare that I will, when opportunity presents, make and wage relentless war, secretly or openly, against all heretics, Protestants and Liberals, as I am directed to do, to extirpate and exterminate them from the face of the whole earth; and that I will spare neither age, sex, condition; and that I will hang, burn, waste, boil, flay, strangle and bury alive these infamous heretics, rip up the stomachs and wombs of their women and crush their infants’ heads against the walls, in order to annihilate forever their execrable race” (Kah, pg. 319)

Gary Kah, The New World Religion, the spiritual roots of global government, Hope international publishing, 5th printing, 2003.

Toen de reformatie echter te groot en omvangrijk werd, was het lek niet meer te dichten. Het werd duidelijk dat de harde lijn niet langer zou werken. Het was tijd voor een andere strategie. Andere tijden vragen om een andere aanpak. Diezelfde jezuïetenorde bestaat ook vandaag de dag nog – paus Franciscus is er zelf lid van. De doelstelling is onveranderd: de macht van Rome herstellen. Aan het roer van de oecumene vinden we opnieuw de jezuïeten, nu onder de naam ‘Pauselijke raad ter bevordering van eenheid onder christenen’. Als het niet linksom gaat, dan maar rechtsom.

5. De reformatie onschadelijk maken (zachte lijn)

Kort terug is er door het Vaticaan een postzegel uitgebracht van niemand minder dan Maarten Luther, de man die zojuist nog onder de voet van Loyala vertrapt werd. Het is een mijlpaal in het oecumenische proces dat sinds Vaticaan II (in de jaren zestig van de vorige eeuw) is ingezet. https://historiek.net/vaticaanstad-eert-ketter-maarten-luther-met-postzegel/72288/ Het lijkt een prachtig voorbeeld van verzoening. Maar om deze mijlpaal op waarde te kunnen schatten, moet je het karakter van de oecumene begrijpen. Het wordt niet gezien als een beweging van onderlinge verzoening, maar als een terugkeer van de verdwaalde kerken onder de vleugels van Rome. Het Oecumenisch directorium, op 25 maart 1993 uitgegeven door Johannes Paulus II, is hier kraakhelder over. De volgende artikelen geven daar een goede indruk van. De italic teksten zijn quotes vanuit het document.

  • Artikel 54. Hoewel het aantrekkelijk is om de oecumene als een spontaan proces van de Heilige Geest te zien is het in werkelijkheid strak gecoördineerd. “De Raad behoort dus te worden geïnformeerd over de belangrijke initiatieven die op de verschillende niveaus van het leven van de kerk worden genomen.” Die sfeer van doelgerichte aansturing is door heel het directorium heen terug te vinden. Het is nuttig te zien hoe grootschalig dit is. In de jaren zestig van de twintigste eeuw werd Vaticaan II georganiseerd, het startschot voor de hedendaagse oecumene. Het belang hiervan wordt door The Catholic Encyclopedia omschreven: “The greatest religious event of the twentieth century, whose teachings and clarifications have yet to reach their full impact, was the twenty-first Ecumenical Council, called Vatican II or the Second Vatican Council.”
  • Artikel 6, 18, 104, 137, 143. Er wordt hier voortdurend gesproken over “de kerken en kerkelijke gemeenschappen die nog niet in volledige gemeenschap leven met de r.-k. kerk”. De volledige gemeenschap met Rome is de standaard en het oecumenische initiatief is de beweging daar naartoe.
  • Artikel 29. Wie bepaalt eigenlijk of het goed gaat met de eenwording van de wereldwijde kerk van Christus? “Het komt aan het Bisschoppencollege en de Heilige Stoel toe om in laatste instantie te beoordelen op welke wijze er moet worden ingegaan op de eisen voor volledige gemeenschap.”
  • Artikel 169. Hoewel de suggestie van een dialoog geschetst wordt, is het duidelijk wie er moet inleveren. Alle kerken moeten met hun overtuigingen en leerstellingen naar Rome toe bewegen, niet andersom: “Voor alles moet men zeker zijn dat deelname aan de activiteiten van de raad te verenigen is met de leer van de r.-k. kerk en geen afbreuk doet aan haar specifieke en unieke identiteit. De eerste zorg moet zijn dat er duidelijkheid is op leerstelling gebied, vooral op dat van de ecclesiologie.”
  • Artikel 35. Wie niet mee wil bewegen richting het centrale gezag van Rome wordt in het directorium als ‘sekte’ gedefinieerd: “In sommige delen van de wereld is de opmerkelijkste verandering geweest de opkomst van de sekten en de nieuwe religieuze bewegingen, die soms maar zwak of in het geheel niet verlangen naar vreedzame betrekkingen met de r.-k. kerk.”
  • Artikel 207. Samenwerking qua evangelisatie is mogelijk. Maar met welk doel? “Een dergelijke samenwerking zal met name tot doel hebben te voorkomen dat de menselijke, culturele en politieke factoren die een rol hebben gespeeld bij de oorspronkelijke verdeeldheid tussen de kerken en die hun stempel hebben gedrukt op historische traditie van scheiding, worden overgebracht naar plaatsen waar het evangelie gepredikt wordt en waar kerken worden gesticht.” De verdeeldheid (denk aan de reformatie) is volgens deze analyse puur te wijten aan menselijke, culturele en politieke factoren. Waar zijn dan de inhoudelijke, theologische factoren gebleven? Waren die niet juist de kern van het geestelijke conflict? Opvallend is ook dat het voornaamste doel van evangelisatie blijkbaar niet de bekering en redding van mensen is, maar het controleren of er geen antiroomse sentimenten ontstaan.
  • Artikel 185. Er kan ook samengewerkt worden aan Bijbeluitgaven. Dat wordt gezien als een tegengif. “Een dergelijke samenwerking kan een tegengif zijn tegen het hanteren van de bijbel in fundamentalistisch perspectief of met sektarische oogmerken.” Hoe kan een Bijbelvertaling an sich functioneren als tegengif? Of wordt hier soms gedoeld op de introductie van de Sinaiticus en Vaticanus als bronteksten, ten koste van de Textus Receptus? Wat hier aan de hand is lees je onder [Jezus en het goede nieuws voor alle volken], over de manuscripten van de Bijbel.  
  • Artikel 9. De beoogde oecumene omvat niet alleen de kerk, maar ‘heel het menselijk geslacht’. “Vol hoop en biddend moeten zij actief werken aan de bevordering van de eenheid van de christenen, en hun geloof in het mysterie van de kerk beweegt hen zodanig en geeft hun zodanig inzicht dat hun oecumenische arbeid geïnspireerd en geleid kan worden door een juist verstaan van de kerk die is het sacrament, dat wil zeggen het teken en instrument van de innige vereniging met God en van de eenheid van heel het menselijk geslacht."

http://www.oecumene.nl/files/Documenten/Oecumenisch_Directorium.pdf

De zachte lijn is veel minder opvallend, maar net zo doelgericht. Het einddoel is nog steeds dat alle kerken onder het gezag van de paus komen. Sterker nog, Rome droomt er zelfs van om de scepter over heel het menselijk geslacht te zwaaien. In [een wereldwijd pact] lees je daar meer over. Volgens eigen zeggen worden in deze geestelijke strijd zelfs infiltratietechnieken gebruikt. Denk aan mensen die zich diep in een bepaalde godsdienstige wereld mengen, om die te leren kennen en van binnenuit te beïnvloeden. De jezuïeteneed zei het zo:

“My son, heretofore you have been taught to act the dissembler: among Roman Catholics to be a Roman Catholic, and to be a spy even among your own brethren; to believe no man, to trust no man. Among the Reformers, to be a Reformer; among the Huguenots, to be a Huguenot; among the Calvinists, to be a Calvinist; among the Protestants, generally to be a Protestant; and obtaining their confidence to seek even to preach from their pulpits, and to denounce with all the vehemence in your nature our Holy Religion and the Pope; and even to descend so low as to become a Jew among the Jews, that you might be enabled to gather together all information for the benefit of your Order as a faithful soldier of the Pope”
(Gary Kah, in The New World Religion, quoting from the ceremony of induction and oath of the Jesuits, Hope International Publishing, 5th edition 2003, pg. 316-317).

Dus de jezuïeten opereren, waar ze dat nodig achten, incognito. Voor het oog van de buitenstaander mogen ze zelfs optreden als regelrechte vijand van het Vaticaan en als een kampioen voor de protestanten. Dit kan in allerlei vormen komen, soms nogal onverwacht.  

Opletten wat er gebeurt

Het is dus opletten geblazen wat er in de protestants-evangelische wereld gebeurt. Soms komen er geluiden uit hoeken die je niet zou verwachten.  Zo prees een van ‘s werelds bekendste evangelisten – we komen hem straks nog tegen – de toenmalige Paus Johannes Paulus II als “the greatest moral leader of the world and the world’s greatest evangelist”. Daar stond hij niet alleen in. Tal van populaire christelijke leiders, zowel in de kerk, de theologie, de cultuur, de filosofie en de entertainmentindustrie, lijken dit spoor te volgen. De misleiding op dit punt is vele malen groter dan je waarschijnlijk denkt en is al vele decennia in gang. Amerika, voorheen een vrijhaven voor protestantse christenen die in Europa onderdrukt werden, heeft veel meer connecties met de agenda van Rome dan je op het eerste gezicht ziet. Onder [het laatste conflict] en [een wereldwijd pact] lees je daar meer over. Vele denominaties, waaronder de Lutheran World Fellowship, de Methodisten en de World communion of Reformed Churches hebben inmiddels overeenkomsten met de paus gesloten en de principes van de reformatie overboord gegooid. Vele anderen protestants-evangelische stromingen zullen binnenkort volgen.

https://nl.abcdef.wiki/wiki/Joint_Declaration_on_the_Doctrine_of_Justification

Verdeel en heers

Naast beïnvloeding van binnenuit wordt door Rome ook een verdeel en heers-strategie toegepast. Zoals bekend streeft de vrijmetselarij, geheel in lijn met het Vaticaan, naar een universele spiritualiteit. Een toelichting op de connecties tussen Rome en de vrijmetselarij vind je onder [een wereldwijd pact]. Met die wetenschap in gedachten is het opmerkelijk dat prominente vrijmetselaars aan de wieg hebben gestaan van nieuwe religies. Voorbeelden zijn de Mormonen (opgericht door Joseph Smith, 1830) en de Jehovah’s Getuigen (opgericht door Charles Russell, 1872). Die laatste vergt wat extra toelichting, omdat deze connectie voor sommigen omstreden is.

Russell gebruikte symboliek die sterk geassocieerd is met de vrijmetselarij, zoals de piramide met top, opgericht ter ere van de Watchtower Bible and Tract society https://freemasonry.bcy.ca/biography/russell_c/pyramid_monument.html.  Als hij associaties met de vrijmetselarij had willen vermijden, dan had hij dit beter achterwege kunnen laten. Op zijn sterfbed wilde Russell bovendien een Romeinse toga dragen. Of het hier inderdaad om een Romeinse toga ging, wordt door sommigen betwist, omdat dit op vrijmetselaarsymboliek wijst en dus gevoelig ligt. Echter, vlak na zijn dood in oktober 1916 verschijnt in december 1916 een uitgave van de Watchtower, waarin Russells’ compagnon zijn laatste uren beschrijft. Op zijn sterfbed vraagt Russell zijn reisgezel, die het verzoek overigens niet begrijpt, inderdaad om het symbolische kleed: “Please make me a Roman toga”. Hieronder vind je een kopie van het origineel, niet goed leesbaar, maar het volstaat als onderbouwing.

De beroemde vrijmetselaar Albert G. Mackey bevestigt, in zijn boek Encyclopedia of Freemasonry and its Kindred Sciences, dat de Romeinse toga gebruikt wordt in mason ceremonies (pg. 145).

https://grandlodgeofiowa.org/docs/Books/MackeyAG_EncylopediaofFreemasonryVols1and2.pdf

Waarom zouden ze nieuwe religies willen starten, religies waarin de Bijbel en de christelijke traditie aangepast worden, terwijl ze deel zijn van een genootschap dat juist een gezamenlijke wereldreligie wil realiseren? Het ligt voor de hand wanneer je het motto van de hoogste orde in de vrijmetselarij meeweegt: orde uit de chaos (Ordo ab Chao). Hoe meer godsdienstige chaos er op het wereldtoneel ontstaat, hoe makkelijker het wordt om een eigen koers uit te zetten. Ook verlaagt het de geloofwaardigheid van de christelijke erfenis, omdat de indruk ontstaat dat iedereen er zijn eigen versie van kan maken. Het zijn pseudokerken die op termijn voor extra verwarring zorgen en de behoefte aan eenheid nog groter maken.

Populaire evangelisten

Bekende tv-dominees doen ook een duit in het zakje. Zo heeft Robert Schuller, bekend van de Chrystal Cathedral en de Hour of Power-uitzendingen, het evangelie en de protestantse beweging in een negatief daglicht gezet. Hij schreef in zijn boek Self Esteem – The New Reformation over een heel andersoortige reformatie:

“One classical role of the pulpit in Protestantism has been to ‘preach sermons’ which imply indoctrination more than education” (pg. 153).
“Jesus never called a person a sinner. Rather he reserved his righteous rebuke for those who used their religious authority to generate guilt and caused people to lose their ability to taste  and enjoy their right to dignity” (pg. 126).
“To be born again means that we must be changed from a negative to a positive self-image, from inferiority to self-esteem, from fear to love, from doubt to trust, and we can pray ‘Our Father in heaven, honorable is our name’” (pg. 68).
“What we need is a theology of salvation that begins and ends with a recognition of every person’s hunger for glory” (pg. 26-27).

Wie wordt er enthousiast van dit soort religieus gekronkel? Blijkbaar de predikant die Schullers boek en gedachtegoed warm aanbeveelt (zie hieronder). Dat geeft te denken. Later, in 1992, werd deze evangelist als dank voor zijn steun aan Schuller vereeuwigd in een bronzen beeld. Hij kwam gebroederlijk naast drie andere bronzen mannen te staan bij de ingang van de Chrystal Cathedral. Naast Schuller zelf stond de 33e graad vrijmetselaar Norman Vincent Peale.

Schuller heeft met zijn Institute for successful church leadership sinds de jaren zeventig het startschot gegeven voor ‘the mega-church-movement’ in Amerika. Zijn instituut vormde een inspiratiebron voor onder andere de Willow Creek Community Church (Bill Hybels) en Saddleback Community Church (Rick Warren). Deze mensen gaven op hun beurt het success-gedachtegoed verder door: “…all discovered at Institute sessions new ideas to begin life-changing mission churches of their own (all would eventually form institutes for successful church leaders on their own church property)” - A place of beauty, dr. Robert H. Schuller, compiled by James Coleman, pg. 25).

Ook opmerkelijk is dat de Chrystal Cathedral een primeur had voor de integratie van Rome met de protestantse wereld. In 1972 gaf aartsbisschop Fulton J. Sheen hier een aantal toespraken. Muller was er trots op: “It was the first time a notable Catholic clergyman had delivered a message to a national audience from a Protestant church” (idem. Pg. 28). Dat klinkt als een mijlpaal van het oecumenische programma.

Moment-christendom

De nadruk op gevoel en zelfverwerkelijking, zoals Schuller dit heeft gepromoot, heeft nog een andere kant. Binnen de evangelische beweging is het idee ontstaan dat bekering vooral een kwestie is van een eenmalig moment. Wie op een mooie evangelisatieavond zijn hart aan de Heer heeft gegeven is eigenlijk klaar. Je hebt dan een ticket to heaven. Hoe de rest van je leven eruit ziet is nu eigenlijk bijzaak geworden. Dat er bijzondere keuzemomenten in het leven zijn, is zeker waar. Dat mag nooit worden onderschat. Maar de volledige nadruk op een moment, vaak gecombineerd met een kortstondig gevoel, kan mensen makkelijk op het verkeerde been zetten. Echte keuzes worden vaak niet op een georganiseerd moment gemaakt, tijdens een sfeervolle bijeenkomst, maar ergens midden in het echte leven. Hoe combineer je een moment-bekering met de noodzaak van volharding en levensheiliging? Openbaring moedigt alle gemeenten juist aan om stand te houden en te overwinnen: “Wie overwint, hem zal Ik te eten geven van de Boom des Levens, die midden in het paradijs van God staat” (Openbaring 2 : 7). Volharding komt niet op vanuit een kramp, we leven immers door genade, maar het toont wel de echtheid van je geloof. De introductie van het moment-christendom heeft de weerbaarheid van christenen verlaagd, door de waarde en noodzaak van geestelijke groei, verdieping en volharding naar de zijlijn te duwen. Is dit een strategie in de zachte oecumenische lijn?

6. De Wereldraad van Kerken

Binnen de oecumenische beweging speelt de World Council of Churches (de Wereldraad van Kerken) een prominente rol. Het loont daarom de moeite om in te zoomen op deze in 1948 opgerichte organisatie. Met zo’n 350 gelieerde kerkgenootschappen, goed voor 500 miljoen leden in ruim 100 landen, heeft de WCC een groot bereik. De organisatie heeft geen hiërarchische zeggenschap over de leden, maar vormt een brandpunt voor inspiratie en koersbepaling.

We brengen hier het advies van Jezus in herinnering. Wil je weten met wat voor boom je te maken hebt, kijk dan naar de vruchten. Niet de woorden, maar de daden laten zien wie iemand is en wat iemand werkelijk denkt. Een tekort aan mooie woorden heeft de wereldraad zeker niet. In het Report of the General Secretary, opgesteld in 1998 tijdens het 50-jarig jubileum, werd vooruitgeblikt naar de toekomst:

https://www.academia.edu/47477848/Report_of_the_General_Secretary_to_the_WCCs_eighth_assembly_Harare_3_14_December_1998

Jezus belijden als Heer en Redder, in lijn met de Schriften en gehoorzaam zijn aan Gods roepstem. Klinkt dat niet prachtig, vertrouwd en Bijbelgetrouw? Maar als je wilt weten wat dit concreet inhoudt, dan wordt het ineens een stuk vager. De oecumene moet namelijk opgevat worden als een ‘energie-veld’:

Wat de WCC bedoelt met ‘Gods stem verstaan’ wordt duidelijker als je het optreden van Ms. Chung Hyun Kyung bekijkt. Deze Koreaanse theologe werd uitgenodigd als hoofdspreekster tijdens de algemene vergadering van 1991 in Canberra, Australië. Chung riep op het podium een scala aan geesten op, die allemaal één zouden zijn met de Heilige Geest.

“Chung invoked the spirits of women and men oppressed through the ages. "Come," she began, "spirit of Hagar, Egyptian, black slave woman exploited and abandoned by Abraham and Sarah, the ancestors of our faith." "Come," she eventually concluded, "spirit of the Liberator, our brother Jesus." She also summoned "the spirit of the Amazon rain forest" and of "Earth, air and water, raped, tortured and exploited by human greed." Chung received a standing ovation. But as Jean Caffey Lyles reported in the weekly Christian Century, one Eastern Orthodox delegate noted, "There was passionate applause, but there was also passionate silence."

https://www.tampabay.com/archive/1991/03/23/wcc-split-hinted-over-what-is-holy-spirit/

Blijkbaar vond de WCC Chungs optreden een succes. In 1998 werd ze opnieuw uitgenodigd voor de Decade Festival. Ze toonde geen enkele vorm van schaamte of twijfel over haar eerdere optreden. Sterker nog, ze ging verder op dezelfde lijn.

“Korean feminist theologian Chung Hyun Kyung, who created a stir at the last WCC assembly in Canberra in 1991, was back again, participating in the Decade Festival just before the Harare assembly. She said she had "no regrets" about her controversial address in Canberra -- evoking in traditional Korean style the spirits of people martyred and murdered, and linking them to the Holy Spirit -- which led some listeners to accuse her of paganism and syncretism." http://www.wcc-coe.org/wcc/assembly/pr-hih.html

Toekomstvisie van de WCC

Als oecumene een energieveld is en Gods stem in alle geesten is te horen, wat voor toekomstvisie houdt de WCC er dan op na? Volgens deze passage is een ‘nieuwe taal’ nodig om aan de toekomstige generaties uit te leggen wat de nieuwe hemel en de nieuwe aarde inhoudt. Wanneer ze dat begrijpen zullen ze gemotiveerd zijn om mee te gaan in de wereldwijde oecumene. Het gaat hier dus om niks minder dan de interpretatie van de wereldgeschiedenis.

Wat kunnen wij dan voor de toekomst verwachten? Hoe zien de nieuwe hemel en aarde eruit? Er is volgens de WCC een diepgaand proces van transitie gaande. We komen in een nieuw tijdperk terecht. Dat riekt naar new age.

Met het zicht op dit nieuwe tijdperk wordt de rol van de oecumenische beweging duidelijker. Hier vinden we ‘de taal’ die blijkbaar nodig is om de Bijbelse begrippen over de wereldgeschiedenis te begrijpen. De kerk is op weg in een pelgrimage richting de genezing van de mensheid en van de gehele schepping. Heal the world. De oecumenische beweging accelereert dat proces. Verwachtingen rond de letterlijke terugkomst van de Messias zijn er niet meer. Die zijn vervangen door een geestelijk ontwaken, de komst van een nieuw religieus tijdperk. Er komt geen [grote Dag] waarop Jezus de voleinding van de huidige geschiedenis inzet. De WCC ziet in plaats daarvan een continue lijn vanuit het hier en nu naar de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. Aan die beweging draagt de oecumene zijn steentje bij.

Dat deze kijk op de doelstelling van de WCC klopt, wordt bevestigd door de pantheïstische ideeën die ze uitdragen. Er komt geen feitelijke terugkomst van Jezus, maar wel een wereldwijde bewustwording van een gedeelde spiritualiteit.

“Experiencing transcendence in our world is experiencing that God is everywhere…. It is a fragrance of peace and reconciliation because we respect that divine fragrance in others.”
“The letter to the Ephesians suggests that the whole cosmos is God’s dwelling, a holy temple, like a well-constructed building with sound foundations. It calls it ‘Church’ but, because that word has nowadays taken on a narrow meaning, I would call it ‘the cosmic community’ in which there is room for a diversity of spiritualities. In this community, everyone and everything is alive ‘in Christ’, which is a deep recurring image in Ephesians.”

http://www.overcomingviolence.org/en/resources-dov/wcc-resources/documents/bible-studies/when-the-divine-fragrance-is-everywhere.html

Voor alle duidelijkheid, de activiteiten van de WCC staan niet op zichzelf. Ze komen rechtstreeks voort uit de oecumenische initiatieven van de Life and Work Movement en de Faith and Order Movement. Het is verbonden met de leer van de katholieke kerk, in het bijzonder de doop en de eucharistie. Zoals we in het volgende punt gaan zien, tekenen de contouren van een wereldwijde spiritualiteit, onder het centrale gezag van Rome, zich steeds scherper af.

7. Op weg naar een wereldwijde religie

Hoewel de oecumene van oorsprong ontworpen is om de effecten van de reformatie onschadelijk te maken, gaat het in werkelijkheid dus veel verder dan dat. Niet alleen het verenigen van kerkelijke denominaties staat op de agenda, maar ook de vereniging van elke noemenswaardige religie. Een laatste quote uit het rapport van de Wereldraad van Kerken illustreert dit brede vizier:

In de encycliek Fratelli Tuti (2019, “allen broeders”) gaat paus Franciscus dieper in op de toekomstplannen rond de komende wereldreligie.

“The pluralism and the diversity of religions, color, sex, race and language are willed by God in His wisdom, through which he created human beings.”

Dat pluralisme in onze wereld een gegeven is, dat is waar. Dat mensen de vrijheid zouden moeten hebben om daarin eigen keuzes te maken is ook waar. Maar dat God het zo gewild heeft, dat is de wereld op zijn kop. Was de verwarring van Babel niet juist een oordeel van God op de menselijke hoogmoed? En was de introductie van verschillende talen werkelijk een zegen, of eerder een noodzakelijke interventie om de plannen van een ontaarde gemeenschap af te remmen?

https://www.vatican.va/content/francesco/en/travels/2019/outside/documents/papa-francesco_20190204_documento-fratellanza-umana.html

Interreligieuze initiatieven

Het blijft niet alleen bij documenten. In de afgelopen decennia zijn verschillende initiatieven ontwikkeld om de wereldreligies bij elkaar te brengen. Sinds 1986 organiseert het Vaticaan bijeenkomsten in Assisi, waarin tal van religieuze wereldleiders bij elkaar komen. Paus Johannes Paulus II opende in 1986 met de woorden: “We hope that this pilgrimage to Assisi has taught us anew to be aware of the common origin and common destiny of humanity. Let us see in it an anticipation of what God would like the developing history of humanity to be: a fraternal journey in which we accompany one another toward the transcendental goal which He sets for us” (John Paul II, To the religious assembly (October 28, 1999).

http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/speeches/1986/october/documents/hf_jp-ii_spe_19861027_prayer-peace-assisi-final.html

Samen met Imam Ahmed Al-Tayeb werkt de paus in Abu Dhabi aan de constructie van het Abrahamic House of Fraternity. Het project bestaat uit een Moskee, een Synagoge en een Kerk, op gezamenlijke grond.

“Through its design it captures the values shared between Judaism, Christianity, and Islam, and serves as a powerful platform for inspiring and nurturing understanding and acceptance between people of goodwill.”

https://www.forhumanfraternity.org/abrahamic-family-house/

Religieuze eenwording in Kazachstan

De oecumenische beweging ontwikkelt in rap tempo, al wordt hier in de mainstream media nauwelijks aandacht aan besteed. In September 2022 werd het 7e congres gehouden in Kazachstan, waar vele religieuze topleiders van over de hele wereld bij elkaar kwamen. Dit resulteerde in de acceptatie van een verklaring van 35 punten die naar alle overheden en vele NGO’s gestuurd is. Let op de centrale rol van de paus tijdens het evenement en op de non-verbale communicatie door de vertegenwoordiger van het Vaticaan pal voor een grote pyramide neer te zetten.

Declaration | N.Nazarbayev center for development of interfaith and inter-civilization dialogue
https://religions-congress.org/en/page/deklaraciya-uchastnikov-VII

https://www.youtube.com/watch?v=2ZXEtCryEWE&t=1s

Naast deze initiatieven zijn er tal van internationale bijeenkomsten georganiseerd waarbij honderden of zelfs duizenden religieuze leiders bij elkaar werden gebracht. Het gaat hier niet zozeer om onderlinge erkenning, als wel onderlinge vermenging. Franciscus zegt hierover: “Let us dream, then, as a single human family, as fellow travelers sharing the same flesh, as children of the same earth which is our common home, each of us bringing the richness of his or her beliefs and convictions, each of us with his or her own voice, brothers and sisters all” (Fratelli Tuti).

Hoe krijg je iedereen bij elkaar?

Hoe krijg je zo’n bonte verzameling van godsdiensten en levensbeschouwingen bij elkaar? Praktisch lukt het blijkbaar al aardig. Wat zijn hier de verklaringen voor?

  1. Hoewel er religies in allerlei soorten en maten te vinden zijn, hebben ze essentiële dingen gemeen. Hier hoor je de echo van Babel in terug.
  2. De oecumene is niet even op een vrijdagmiddag geregeld. Er wordt al vele decennia planmatig aan gewerkt. Sterker nog, de geestelijke kiemen zijn al in de 19e eeuw te vinden [zie: 2300 jaar].
  3. Wat ook helpt is een goede crisis. Never waste a good crisis. Onder [een wereldwijd pact] lees je dat een goede dosis crisis de weg baant voor globalisatie op het gebied van economie, politiek én religie.

Wie durft zich nog aan dit religieuze klimaat te onttrekken? Er tekent zich een toekomstbeeld af. Alle mensen moeten zich gaan voegen in een wereldwijd systeem. Dat systeem heeft een economische, politieke en religieuze kant. Alleen daardoor hebben wij kans om te overleven. En zelfs meer dan dat. Wij kunnen onszelf opwerken naar het volgende leven, een religieus ontwaken meemaken, en bepalen hoe de mensheid 2.0 eruit gaat zien. Dit gevoel van geestelijke eenheid over alle grenzen heen heeft een krachtige impuls. Oude sentimenten van zelfvergoddelijking, de verbinding met ‘het leven’, en de vereniging van alle mensen rond een gezamenlijke toren, komen in volle kracht terug. De ongekende nieuwe technische mogelijkheden vinden hier hun gewillige voedingsbodem. Alleen samen waarborgen wij onze toekomst en ‘God’ is de optelsom van al die krachten. In dit religieuze klimaat wordt verdeeldheid de nieuwe hoofdzonde. Wie niet mee wil doen in dit systeem zal worden beschouwd als onacceptabele bedreiging voor het voortbestaan van de mensheid.

Gary Kah quote in zijn boek The New World Religion dit sentiment:

“We are looking for something that will draw us together, below or above the level of what which divides” (pg 68, quoting Chardin).
“At this moment, at least 10% of the earth’s population will be asked to suspend, for one hour, all thoughts of separation…” (pg 102, quoting from the World Instant of Cooperation initiative).
“No worldly peace can prevail until the self-centered members of the planetary body either change or die” (pg 118, quoting Barbara Marx Hubbard).

Dat klinkt als Openbaring 13. Iedereen die het teken van het beest, dat beest waar de hele wereld in verwondering achteraan loopt, niet heeft, is zijn leven niet meer zeker. Wie zou zich nog aan dit monsterverbond van Babylon willen onttrekken? En vooral: waarom zou je dat willen? Misschien omdat het niet echt is. Omdat het beter is je vertrouwen niet op mensen te stellen, maar op de CEO van hemel en aarde, Jezus. Omdat het 4500 jaar oude bouwwerk zijn houdbaarheidsdatum nadert en binnenkort als een kaartenhuis in elkaar gaat storten, om plaats te maken voor het hemelse Jeruzalem.

8. De profetische dimensie

De vereniging van alle religies staat niet op zichzelf. Het vereist een centraal religieus gezag, dat in alle zaken richting en uitsluitsel kan geven. Over wie die taak op zich moet nemen is natuurlijk al nagedacht. Toen paus Franciscus de week voor de christelijke eenheid afsloot, in de San Paolo fuori le mura Basiliek in Rome (januari 2014), nam hij plaats op een symbolische zetel. Wie de Bijbel enigszins kent kan de boodschap daarvan niet missen.

“HEERE van de legermachten, God van Israël, Die tussen de cherubs troont, U bent het, U alleen bent de God van alle koninkrijken van de aarde…” (Jesaja 37 : 16, cherubs zijn engelen).
“En ik zag een grote witte troon, en Hem Die daarop zat…” (Openbaring 20 : 11). Opvallend is ook dat er vier levende wezens om Gods troon zijn.

https://www.youtube.com/watch?v=2OJ89KmJTko (Vatican TV)

Het is toch opmerkelijk dat de paus nooit over de feitelijke wederkomst van Christus spreekt. Daar heeft hij namelijk helemaal geen belang bij. De wereldgeschiedenis wordt beschouwd als een evolutionaire ontwikkeling. Wij staan in de 21e eeuw aan het begin van een nieuw tijdperk. Maar Jezus is geen mystiek idee of een spirituele ervaring. Hij is een echt persoon, die op een dag terugkomt. Elk oog zal Hem zien en iedereen zal Hem erkennen. Tweeduizend jaar geleden kwam Hij bijna onopgemerkt, geboren in een stal. Straks komt Hij in volle glorie: “Zie, Ik heb het u van tevoren gezegd! Als men dan tegen u zal zeggen: Zie, Hij is in de woestijn; ga er niet opuit; zie, Hij is in de binnenkamers, geloof het niet, want zoals de bliksem vanuit het oosten komt en zichtbaar is tot in het westen, zo zal ook de komst van de Zoon de mensen zijn” (Mattheüs 24 : 25-27). Niemand zal het missen. Niemand zal hoeven te vragen of het al zover is. Is het niet opmerkelijk hoe onder een waterval van mooie woorden en Bijbelse begrippen een filosofie schuilgaat die volledig indruist tegen heel het getuigenis van de Bijbel? Laat je niet opschepen met dingen die mooi klinken, maar het niet zijn. Zorg liever dat je klaar bent voor de komst van de Koning .