Het doel van de tijdlijn is laten zien dat het verhaal van de Bijbel een echt verhaal is. Geen mooi gevoel of religieuze fantasie, maar een betrouwbaar verhaal. Dit is het verhaal van ons leven.
De wereldgeschiedenis waarin wij leven gaat van A naar B. Zowel over A als over B en over alles wat daartussenin zit, zijn mooie en belangrijke dingen te vertellen. Over het leven in onze wereld raak je niet uitgepraat. Toch zijn er ontwikkelingen en gebeurtenissen die eruit springen. Ze hebben een bijzondere impact gehad op het verloop van de dingen. Wat zijn de belangrijkste markeringspunten? In boeken, films, documentaires en musea worden keuzes gemaakt wat in de spotlights wordt gezet: dit zijn de belangrijkste ontwikkelingen, deze personen hebben de toon gezet en toen is het allemaal gebeurd. De Bijbel geeft op veel punten echter een andere dwarsdoorsnede. Er zijn andere gebeurtenissen, personen en kantelpunten die de aandacht verdienen. Zij leveren ons het framework om na te denken over onze wereld. Op de tijdlijn vind je de events die vanuit een Bijbels perspectief doorslaggevend zijn. Kijk mee, klik op de tegels en ontdek hoe de wereldgeschiedenis eruit ziet door de lens van de Bijbel.
Als de geschiedenis van A naar B gaat, dan moet er een A geweest zijn. Een begin. Dat is heel bijzonder. Het universum en de geschiedenis waarin wij leven heeft een begin. Omdat dit moeilijk voor te stellen is gaan veel tradities uit van het idee dat de wereld in zichzelf eeuwig is. Maar dat idee is volkomen vreemd aan de Bijbel. Opmerkelijk genoeg heeft ook de moderne wetenschap weer de conclusie getrokken dat het allemaal ergens begonnen is. Afgezien van de verklaringen en tijden die daar doorgaans aan gekoppeld worden, is het in overeenstemming met de Bijbel: In het begin schiep God de hemel en de aarde (Genesis 1 : 1).
Als je eenmaal weet dat er een begin is geweest, dan komt de vraag op wat er daarvoor dan was. Het antwoord dat de Bijbel hierop geeft is dat er geen ‘wat’ was, maar een ‘wie’. Alleen God Zelf is eeuwig. “Al voor de bergen geboren waren en U de aarde en de wereld voortgebracht had, ja, van eeuwigheid tot eeuwigheid bent U God” – Psalm 90 : 2. Gods persoonlijke naam in Bijbel is daarom Jahweh, wat betekent Hij die er is. Wij kunnen ons niet voorstellen dat iets of iemand eeuwig en oneindig bestaat. Ons verstand functioneert met materiaal dat het voorhanden heeft en het kan daarbinnen orde aanbrengen, maar het heeft geen absolute vat op die dingen. Onze bovenkamer begint daarom te piepen en te kraken zodra we nadenken over oneindigheid. Want waar komt God Zelf dan vandaan? Je kunt er wel over zingen en praten, maar het helemaal begrijpen is onmogelijk.
Toch is Gods eeuwige bestaan niet onlogisch. Als je vraagt wat er helemaal aan het begin was, dan zou je daar een antwoord op kunnen geven. Maar altijd zal de vraag opkomen wat er daarvoor dan was. Want bedenken dat iets helemaal uit niets voortkomt komt is in strijd met de logica. Zo kun je dus eindeloos doorgaan, op zoek naar een ultiem begin. Eigenlijk is de enige zinvolle conclusie dat er een oneindig begin moet zijn. Begrijpen dat er Iemand is die altijd al bestaat gaat onze pet ver te boven, maar onlogisch is het niet.
Hoofdstuk 3 | Het ontwerp van ons verstand
§ 3.1 Een prachtig instrument
§ 3.4 De omweg van het denkproces
God heeft een besluit genomen, nog voor het begin van onze wereldgeschiedenis. Het belangrijkste besluit dat ooit genomen is. Om daar iets van te begrijpen zoomen we in op een gebeurtenis die voorafging aan de schepping.
Voordat God mensen maakte, schiep Hij andere wezens: engelen. Engelen hebben andere eigenschappen dan mensen. Zo zegt Jezus bijvoorbeeld dat engelen zich, in tegenstelling tot mensen, niet kunnen voortplanten (Markus 12 : 25, trouwen en seksuele omgang horen voor God onlosmakelijk bij elkaar). Overeenkomsten zijn er ook. Engelen zijn intelligent en kunnen communiceren. Ze bevinden zich altijd op bepaalde plekken en zijn in hun element als ze zich dienstbaar opstellen. Net als mensen zijn engelen in zichzelf niet onsterfelijk. In de Bijbel spelen engelen een belangrijke rol, zowel in positieve als in negatieve zin. Maar voordat onze tijd begon is er iets gebeurd. Er is een geestelijke opstand geweest in de hemelse gewesten.
In een paar delen van de Bijbel krijgen we hier meer informatie over. In Jesaja 14 en Ezechiël 28 wordt geschreven over de vorsten van Tyrus en van Babel. Maar het is duidelijk dat over hun hoofden heen gerefereerd wordt naar de geestelijke macht die door deze koninkrijken heen werkt. Jesaja zegt bijvoorbeeld: “Hoe bent u uit de hemel gevallen, morgenster, zoon van de dageraad” (Jesaja 14 : 12). En Ezechiël: “U was een cherub die zijn vleugels beschermend uitspreidt…” (Ezechiël 28 : 14). Achter de oude machten van Babel en Tyrus gaat een andere realiteit schuil. We hebben, zoals Paulus het later zou zeggen, niet in eerste instantie te maken met menselijke belangen, maar met een geestelijke strijd. Daarom adviseert hij de christenen in Efeze: “Bekleed u met de hele wapenrusting van God, opdat u stand kunt houden tegen de listige verleidingen van de duivel. Want wij hebben de strijd niet tegen vlees en bloed, maar tegen de overheden, tegen de machten, tegen de wereldbeheersers van de duisternis van dit tijdperk, tegen de geestelijke machten van het kwaad in de hemelse gewesten” (Efeze 6 : 11-12). Jesaja en Ezechiël beschrijven de val van een voorname engel, die in de geschiedenis wel Lucifer wordt genoemd, vanwege de term ‘morgenster’ (in Jesaja). Hij verwordt tot de Satan, de tegenstander van God. Een deel van de engelen is meegegaan in deze opstand en degenereerde tot wat wij nu demonen noemen (Judas 6). Het boek Openbaring beschrijft een strijd tussen de engelen die God trouw bleven tegenover de gevallen engelen (Openbaring 12 : 7 en verder). Er is dus een geestelijke strijd geweest en die is nog steeds gaande.
Het bestaan van deze geestelijke machten behoort voor de meeste westerse mensen tot de categorie verzinsel uit het verleden. In de (middeleeuwse) kunst is de duivel nogal eens op een wat belachelijke manier afgeschilderd, waardoor veel mensen zijn bestaan naar het rijk van de sprookjes verwijzen. Toch zijn er door heel de geschiedenis heel veel ervaringen geweest met bovennatuurlijke krachten en machten. Ook in de westerse wereld laten steeds meer mensen zich hiermee in. Het bestaan van geestelijke machten is geen sprookje. De duivel en zijn anti-goddelijke team zijn een realiteit en ze hebben sinds het begin impact op ons leven gekregen.
Het bestaan van zo’n geestelijke strijd roept een lastige vraag op. Het is de vraag naar het ontstaan van het kwaad. Als alleen God eeuwig is en Hij is volkomen goed, hoe kan er dan ooit kwaad en onrecht in de wereld gekomen zijn? Jesaja en Ezechiël geven ons aanwijzingen. “Vanwege uw schoonheid werd uw hart hoogmoedig…”, stelt Ezechiël (28 : 17). De duivel wordt beschreven als een zeer intelligent en mooi wezen. God heeft alleen goede dingen gemaakt. Toch wordt over deze engel gezegd dat er op een dag “ongerechtigheid in u gevonden” is (28 : 15). Jesaja licht toe wat die ongerechtigheid was: “En u zei in uw hart: Ik zal opstijgen naar de hemel; tot boven Gods sterren zal ik mijn troon verheffen (…) ik zal mij gelijk stellen met de Allerhoogste” (Jesaja 14 : 12-15). De essentie, de bron van de ongerechtigheid lijkt erin te bestaan dat hij zich onttrok aan de allerhoogste en al het goede dat God had gemaakt aan zichzelf begon toe te schrijven. Hij trok Gods intentie in twijfel en wilde zelf gelijk aan God zijn. God heeft het kwaad dus niet gemaakt, maar Hij heeft wel vrije schepselen gemaakt, waardoor de mogelijkheid ontstond dat er kwaad zou komen. Want dit soort hoogmoed is de bron van al het kwaad. Overigens verklaart het feit dat de duivel zo getalenteerd was (en is) zijn invloed. Hij heeft in de loop van de tijd tal van mensen ‘geholpen’ om prachtige muziek, films en kunst te produceren. Om theorieën en strategieën uit te werken. Om financieel succes te bereiken. En om nog veel meer andere dingen te doen. Alleen wel steeds met een achterliggend, verderfelijk doel. Wat mooi is kan toch moreel verwerpelijk zijn. De vraag is, hoe zet je het goede dat God je heeft gegeven, in?
Dit brengt ons bij de start van de wereldgeschiedenis. De Schepping was wel helemaal goed, maar er was toch op de achtergrond blijkbaar al een geestelijke strijd op gang gekomen. In de Hof van Eden stond een symbolische boom, die verbonden was aan dat verhaal. De boom van kennis van goed en kwaad. Ook komt de duivel de rust verstoren. Hij doet precies wat hij zelf eerder deed: Gods intenties in twijfel trekken en de mens ertoe verleiden om zelf als God te worden. Door de keuze van onze vroegste voorouders om hierin mee te gaan kregen deze kwade machten voet aan wal in onze geschiedenis. Deze lijn volgen we via [een geestelijke strijd achter de schermen]. De hoogmoed settelde zich ook in ons eigen menselijk hart. De breuk tussen God en mensen zou ingrijpende gevolgen hebben.
Foto door Marisa Ranieri Panetta.
Had God er wel aan moeten beginnen? Had Hij de wereldgeschiedenis wel op gang moeten brengen, als Hij wist dat het mis kon lopen? Er was immers al een geestelijke opstand geweest in de hemelse gewesten. Midden in de goede schepping stond een boom die impliciet naar dat kwaad verwees. In het feit dat God toch heeft doorgezet zien wij de diepte van Zijn liefde. Gods ultieme doel is om Zijn goedheid en liefde te delen in een eeuwigdurend verbond van liefde. Daarvoor schiep Hij vrije wezens, zowel engelen als mensen. Want zonder vrijheid bestaat er geen liefde. En ja, hierdoor ontstond de ongehoorde mogelijkheid dat er kwaad en onrecht zou ontstaan. God Zelf maakt alleen goede dingen, maar Zijn vrije schepselen zouden de mogelijkheid hebben om zich aan Hem te onttrekken, en om al het goede aan zichzelf te gaan toeschrijven. God was zelfs bereid om die consequentie op zich te nemen. Dat was de hoge prijs om het verbond van liefde te kunnen realiseren. God wist dat al voordat Hij eraan begon. Al voor de wereldgeschiedenis begon heeft Hij daarom een besluit genomen. Het belangrijkste besluit dat er ooit is geweest. De Vader, de Zoon en de Geest besloten samen dat ze de schuld van de nieuwe mensheid op zich zouden nemen, om het prachtige project waaraan Zij wilden beginnen mogelijk te maken. Het lot van de gevallen engelen, die al in Gods aanwezigheid waren, was bezegeld. Zij hadden expliciet en definitief tegen God gekozen. Maar de mensheid kreeg een heel nieuwe start. Direct na de val van Adam en Eva had God de belofte en Zijn plan al klaarliggen (Genesis 3 : 15). Dwars door die grootse geschiedenis heen zou God definitief de twijfel over Zijn intenties wegnemen, door Zelf in dienst van de mensheid te gaan staan, en zo de leugen voor eens en altijd van zijn kracht beroven. God heeft zo, door onze wonderlijke wereldgeschiedenis heen, de basis gelegd voor een eeuwig, vast en volmaakt verbond van liefde. Je leest er meer over onder [het risico van liefde].